Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012

project Α΄ Λυκείου : τα βότανα της Ελληνικής φύσης ( α΄ τετράμηνο 2011-2012)

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ  ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΜΕΝΙΟΥ  
                                                   
                                  
                              ΒΟΤΑΝΑ    ΤΗΣ   ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ    ΦΥΣΗΣ


                                                         ΕΙΣΑΓΩΓΗ

       Σ’ ολόκληρη  την Ελλάδα , υπάρχει μια απίστευτη ποικιλία βοτάνων . Διάσπαρτα στο ελληνικό τοπίο , τα περισσότερα αυτοφυή , αλλά και καλλιεργούμενα , αποτελούν σημαντικότατο κρίκο στο οικοσύστημα κάθε περιοχής .
Με τον όρο βότανο , εννοούμε ένα φυτό που έχει θεραπευτικές –και όχι μόνο – ιδιότητες .
       Είναι αλήθεια , ότι  τα πρώτα φάρμακα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος , ήταν φυτά .
Γνωρίζουμε , ότι τα χρησιμοποιούσαν πολλοί λαοί του αρχαίου κόσμου , όπως οι  Κινέζοι , οι Σουμέριοι , οι  Αιγύπτιοι και φυσικά οι αρχαίοι Έλληνες .
Οι αρχαίοι Έλληνες τα κατέγραψαν , τα κατέταξαν σε κατηγορίες , ανάλογα με τις ιδιότητές τους και τα επεξεργάστηκαν σε κάποιο βαθμό .
        Ο διάσημος γιατρός της αρχαιότητας Ιπποκράτης και ο Γαληνός χρησιμοποιούσαν βότανα για τη θεραπεία ασθενειών .
Πατέρας της βοτανολογίας θεωρείται ο Θεόφραστος . Γεννήθηκε το 372 π.Χ. στην Ερεσό της Λέσβου . Σπούδασε φιλοσοφία κοντά στον Πλάτωνα και στη συνέχεια ακολούθησε τον Αριστοτέλη .
       
 Ανάμεσα στο σημαντικότατο έργο του , το Περί Φυτών Ιστορίας
 ( 9 βιβλία ) και το Περί Φυτών Αιτιών ( 6 βιβλία ) . Τα δύο αυτά έργα του είναι – κατά την εκτίμηση των ιστορικών- τα πρώτα συγγράμματα πάνω στη μελέτη των βοτάνων και τα χρησιμοποιούσαν μέχρι το Μεσαίωνα .
        Επίσης , ο Διοσκουρίδης – μετά τον Θεόφραστο – είναι ο θεμελιωτής της φαρμακολογίας . Το πεντάτομο σύγγραμμά του Περί Ύλης Ιατρικής – έργο με μοναδικές απεικονίσεις φαρμακευτικών φυτών – θεωρείται χρήσιμο μέχρι σήμερα .

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αξίας αυτών των αρχαίων μελετητών της φύσης είναι το εξής.
Ο Διοσκουρίδης στο Περί Ύλης Ιατρικής  γράφει ότι η Αλόη βοηθάει στο έλκος , τη φαγούρα , τους στομαχικούς πόνους , τις πληγές , τις αρρώστιες του στόματος , των ματιών …
Όλα αυτά σήμερα έχουν επαληθευθεί και επιστημονικά .
Άλλα συγγράμματα πάνω στις ιδιότητες των φυτών έχουν γραφτεί από τον Πλίνιο και τον Παράκελσο .
        Στην περίοδο του Βυζαντίου , ο Κασσιανός Βάσσος έγραψε το έργο με τίτλο Γεωργικό , όπου μας δίνει διάφορες συνταγές σχετικά με τη βελτίωση του ελαιολάδου .
          Κατά την Τουρκοκρατία , οι γνώσεις γύρω απ’ τις φαρμακευτικές ιδιότητες των βοτάνων γινόταν από στόμα σε στόμα και μ’ αυτό τον τρόπο περνούσαν από γενιά σε γενιά .
Στα βότανα δίδονταν ιδιότητες φαρμακευτικές , αλλά και μαγικές .
         Στα νεότερα χρόνια συναντούμε τον όρο Βικογιατροί  . Το όνομά τους το οφείλουν στο φαράγγι του Βίκου , όπου μάζευαν βότανα , τα επεξεργάζονταν και τα χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία διάφορων ασθενειών .

        Με την ανάπτυξη της χημείας , η φαρμακευτική επιστήμη έκανε άλματα κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα , οι άνθρωποι να εγκαταλείπουν τις αγωγές με βότανα και να εμπιστεύονται τα χημικά σκευάσματα .
         Ωστόσο , στις μέρες μας , αργά αλλά σταθερά , παρατηρείται μια …στροφή στη φύση .
Μπροστά στον κίνδυνο , να δούμε τον πλανήτη μας ολοκληρωτικά κατεστραμμένο , αρχίζουμε να ξαναθυμόμαστε  τεχνικές και συνήθειες , που δεν βλάπτουν το περιβάλλον . Πολύ σημαντική είναι η διαπίστωση ότι η υγεία μας και το περιβάλλον είναι απολύτως συνδεδεμένα .
Ο Πυθαγόρας είχε γράψει : ¨Όσο ο μέσος άνθρωπος εξακολουθεί να είναι αδυσώπητος καταστροφέας των κατώτερων υπάρξεων δεν θα γνωρίσει τη γαλήνη και την υγεία ¨
           Η Ελλάδα φημίζεται για την ποσότητα ( περίπου 6000 βότανα) και για την ποιότητα των βοτάνων της .
Την ανάπτυξή τους ευνοεί το μικροκλίμα κάθε περιοχής . Το άνυδρο κλίμα , το πετρώδες έδαφος και η μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνεια .                                         


                              ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ    ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ  ΒΟΤΑΝΩΝ

          Το τελευταίο καιρό πολλοί Έλληνες παραγωγοί αποφασίζουν να καλλιεργήσουν “βότανα” φιλοδοξώντας να τα προωθήσουν, στην ελληνική αγορά, αλλά και στην αγορά του εξωτερικού. Προϊόντα εναλλακτικά, βιολογικά που σέβονται τον καταναλωτή και το περιβάλλον. Όσοι ασχολούνται βλέπουν ότι πρόκειται για έναν ανεκμετάλλευτο πλούτο.
           Αυτό , που πριν χρόνια θα φαινόταν αδιανόητο , δηλαδή να σκεφτούμε να καλλιεργήσουμε ρίγανη , χαμομήλι , θυμάρι …είναι σήμερα μια πραγματικότητα .
Τολμηροί βιοκαλλιεργητές , προχωρούν σ’ αυτό το βήμα , το οποίο μάλιστα – κατά τη γνώμη των ειδικών – δεν ενέχει μεγάλο ρίσκο , γιατί τα προϊόντα αυτά , έχουν μεγάλη ζήτηση κυρίως στο εξωτερικό , αλλά και στη ντόπια αγορά . 

       Οι οργανωμένες καλλιέργειες αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών είναι  σχετικά λίγες. Κάποιες, όμως ,όπως ο κρόκος Κοζάνης, η μαστίχα Χίου και το τσάι του βουνού της Βρύναινας είναι εξαιρετικά οργανωμένες.
        Οι καλλιέργεια βοτάνων , μπορεί να δώσει διέξοδο στη κρίση της ελληνικής γεωργίας .
Είναι εναλλακτική επένδυση και μπορεί να αποφέρει υψηλό εισόδημα . Η Ευρώπη αποτελεί μια απ’ τις σημαντικότερες αγορές ,και ο παγκόσμιος τζίρος ξεπερνά τα 20 δις ευρώ .
        Παρόλο που στο εξωτερικό, η ζήτηση Ελληνικών βοτάνων είναι σημαντική,  στη χώρα μας απουσιάζει ένας κεντρικός σχεδιασμός παραγωγής και μια οργανωμένη προβολή εκτός συνόρων αυτών των προϊόντων. Κι αυτό είναι μόνο ένα απ’ τα προβλήματα  που συναντούν οι Έλληνες παραγωγοί στη προσπάθειά τους να διαθέσουν τα προϊόντα τους .
Ένα ακόμη πρόβλημα είναι οι ελληνοποιήσεις εισαγομένων βοτάνων. Κυρίως από την Αλβανία, τη Βουλγαρία , την Αίγυπτο και την Τουρκία . Αυτά τα προϊόντα πωλούνται σε πολύ χαμηλές τιμές , ως ελληνικά και προκαλούν αθέμιτο ανταγωνισμό στ ντόπια .
Επίσης , η έλλειψη ενημέρωσης των καταναλωτών, δυσχεραίνει την πώληση των βιολογικών βοτάνων . Τα τελευταία ,είναι ακριβότερα σε σύγκριση με τα συμβατικά και οι καταναλωτές δεν τα προτιμούν .
            
      Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΡΩΓΟΣ ΤΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

       Το τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ασχολείται με τον τομέα της αγροτοδιατροφής .
Με βάση ένα ερευνητικό πρόγραμμα το εργαστήριο του τμήματος πειραματίζεται  πάνω στη δημιουργία βιολειτουργικών τροφίμων  .
Απομονώνουν τα συστατικά κάποιων φυτών , μελετούν τις ιδιότητές τους , και στη συνέχεια τα εισάγουν σε αδρανή τρόφιμα όπως το ψωμί , οι χυμοί , το γιαούρτι …
Έχουν ήδη παρουσιάσει το περίφημο κέικ αποκατάστασης  , το οποίο περιέχει μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης από τυρόγαλο  και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα .


Ένα νέο επίτευγμα είναι το αλεύρι που περιέχει ειδικό εκχύλισμα σταφυλιού , το οποίο βελτιώνει τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων .
Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία βιολειτουργικών τροφίμων για εξειδικευμένες ομάδες ανθρώπων .
Στα σχέδια του τμήματος είναι και η αξιοποίηση των φαρμακευτικών φυτών . Η επιστημονική ματιά πάνω στην παραδοσιακή γνώση , θα δώσει  νέα προϊόντα  και θα ανοίξει νέους ορίζοντες στην ελληνική οικονομία , συνδυάζοντας τις ευεργετικές ιδιότητες των φυτών , που βρίσκονται άφθονα  στην ελληνική φύση , με την επιστημονική έρευνα , για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων .   

               ΕΠΙΣΚΕΨΗ  ΣΕ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ  ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ 
   
Τη Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2011 , η ομάδα της ερευνητικής εργασίας της πρώτης Λυκείου , επισκέφτηκε το αγρόκτημα του κ.Αραμπατζή  στο Αερινό Μαγνησίας . Ο κ. Αραμπατζής είναι γεωπόνος και παραγωγός και τα τελευταία χρόνια καλλιεργεί βότανα . Ρίγανη και θυμάρι .Τα συσκευάζει με την επωνυμία ¨Φεραία Γη¨ και τα διαθέτει στην ντόπια αγορά αλλά και τη Γερμανία .
      Μας μίλησε για τις δυσκολίες που συναντά , κυρίως στο θέμα διάθεσης των προϊόντων του,  αλλά μας έδωσε κι ένα σωρό χρήσιμες πληροφορίες για τη δουλειά του .
Κατά τον κ. Αραμπατζή , ένα στρέμμα φυτεμένης ρίγανης ανεπεξέργαστης ,αποδίδει 250 κιλά ανα στρέμα στον παραγωγό .  Αν η ρίγανη είναι επεξεργασμένη ( δηλαδή χωρίς κοτσάνια κ.α. ) τελικά αποδίδει 100 κιλά  ανά στρέμμα Ο ίδιος διαθέτει τη ρίγανη σε βαζάκια και σακουλάκια . Πολλές φορές η συσκευασία κοστίζει ακριβότερα απ’ το ίδιο το προϊόν .
Μας μίλησε για την απόσταξη βοτάνων . Χρειάζονται   100   κιλά ρίγανη ανεπεξέργαστη  για να βγουν 3-5 λίτρα ριγανέλαιο . Το ριγανέλαιο  είναι εξαιρετικό προϊόν που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού . Χρησιμοποιείται πολύ στη βιολογική κτηνοτροφία . Ανακατεύεται με τις τροφές των ζώων και τα προφυλάσσει από ασθένειες . Έτσι αποφεύγονται οι αντιβιώσεις.
Μας μίλησε επίσης για τον αθέμιτο ανταγωνισμό που δέχεται ο κλάδος απ’ τα εισαγόμενα βότανα και μας έδειξε τρόπους να ξεχωρίζουμε τα πραγματικά ελληνικά βιολογικά προϊόντα ( απ’ το χρώμα τους και τη μυρωδιά τους ) .
Στο τέλος της επίσκεψης έδωσε σε όλους μας ένα φακελάκι με ρίγανη και μας κέρασε σάντουιτς και χυμούς .
Τον ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσε και για τον τρόπο που μας μίλησε – κέρδισε το ενδιαφέρον των μαθητών –
Είναι μεγάλο κέρδος για μας η επαφή με ανθρώπους που γνωρίζουν πολύ καλά το αντικείμενο της ενασχόλησής τους και το αγαπούν πραγματικά .  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου